بررسی اثر فاصله از روستا بر تغییر ترکیب و تنوع پوشش گیاهی در مراتع جنوب شرقی سبلان

این تحقیق با هدف امکان سنجی استفاده از چهارچوب کانون­های بحران (روستا) در ارزیابی تخریب مراتع با تأکید بر ترکیب و تنوع پوشش­گیاهی در جنوب شرقی سبلان انجام گرفت. نمونه­برداری از پوشش گیاهی و خاک در سه کانون بحرانی آلوارس، لاطران و ورگسران و سه شدت چرایی سنگین، متوسط و سبک با استفاده از پلات­های یک متر مربعی در امتداد یک ترانسکت 100 متری انجام شد. پس از مشخص کردن ترکیب گونه­ای، از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین­ها، شاخص­های تنوع و یکنواختی، تجزیه خوشه­ای و تجزیه به مؤلفه­های اصلی برای تجزیه و تحلیل داده­ها استفاده شد. نتایج نشان داد در هر سه روستا و در هر سه فاصله غلبه با گونه­های کلاس سه مرتعی (بیش از 56 درصد) می­باشد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین­ها نشان داد که روند تغییرات در مقدار تولید، تراکم و تاج­پوشش در روستاهای آلوارس و ورگسران وجود دارد، ولی در روستای لاطران روندی مشاهده نشد (05/0p<). در تجزیه و تحلیل کلی سه روستا نتایج نشان داد که پارامترهایی مانند تولید و تاج­پوشش دارای روند تغییرات مشخص، ولی سایر پارامترها فاقد روند می­باشند (05/0p<). نتایج شاخص­های تنوع و یکنواختی روند مشخصی را نشان نداد، ولی سایت­ها از تنوع نسبتاً بالایی برخوردار هستند (05/0p<). نتایج گروه­بندی نشان داد که سایت­ها با مشارکت تمامی پارامترها قابل تفکیک نمی­باشند (01/0p<). با توجه به تبدیل و تخریب صورت گرفته در این مراتع و چگونگی پراکنش کانون­های بحرانی روستا، استفاده از این چهارچوب در ارزیابی تخریب مناسب نمی­باشد. توصیه می­گردد مطالعات بیشتری در دامنه­های مختلف سبلان تکرار گردد تا امکان­سنجی استفاده از این چهارچوب در ارزیابی تخریب این مراتع حاصل گردد. در مدیریت این مراتع به اصلاح ترکیب گونه­ی باید توجه گردد.